De Corporate Sustainability Due Diligence Directive is een feit. Deze ketenwet, ook wel aangeduid als ‘antiwegkijkwet’, heeft met name grote gevolgen voor inkoop en supply (chain) management. Enexis, BAM, Air France-KLM, FrieslandCampina en Nevi geven een eerste reactie.
Op 25 mei van dit jaar keurde de Europese Raad de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD/CS3D) goed. Op 24 april stemde het Europees Parlement al met deze wet in. De wet is niet te verwarren met het CSRD, Corporate Sustainability Reporting Directive, de rapportageplicht die al van kracht is voor grote bedrijven. Due diligence betekent ‘gedegen onderzoek’. CSDDD is verstrekkend, want geldt voor de gehele keten van bedrijven: upstream en downstream: toeleveringen (goederen én diensten), productie, distributie, transport en opslag. Doelstelling is dat grote bedrijven de impact van misstanden voor mens en milieu in hun keten(s) voorkomen, beëindigen dan wel aanpassingen treffen. Het gaat dan concreet om slavernij, kinderarbeid, uitbuiting, verlies van biodiversiteit, milieuvervuiling en vernietiging van natuurlijk erfgoed.
Cowboybedrijven
Deze wet is in belangrijke mate tot stand gekomen dankzij de jarenlange inspanningen van de Nederlandse PvdA-Europarlementariër Lara Wolters, zogenoemde lead MEP voor de wet die door haar gemunt is als ‘antiwegkijkwet’. Wolters: “Deze wet is een mijlpaal voor verantwoordelijk zakendoen en een grote stap voorwaarts om de exploitatie van mens en planeet door cowboy-bedrijven te beëindigen.” De CSDDD is in de EU zwaarbevochten door zowel EU-lidstaten en politieke partijen als talrijke lobby-organisaties. Saillant detail is dat Nederland met een wetsvoorstel van zes partijen (Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen) begin vorig jaar in feite een voorschot nam op de directive (Andriesse en Rietveld, Deal! april 2023). Dit voorstel voor een ketenwet haalde het echter niet.
Gefaseerde invoering
De wetgeving gaat gelden voor EU-bedrijven en moederbedrijven én niet-EU-bedrijven (maar wel in de EU actief) met meer dan 1000 medewerkers en een wereldwijde omzet hoger dan 450 miljoen euro. Volgens recente cijfers van het CBS telt alleen Nederland al 770 bedrijven met meer dan 1000 medewerkers. De wet wordt gefaseerd ingevoerd:
- Vanaf 2027 voor EU-bedrijven met meer dan 5000 medewerkers en een wereldwijde omzet hoger dan 1,5 miljard euro. Tevens voor niet-EU-bedrijven die in de EU een omzet van meer dan 1,5 miljard euro boeken.
- Vanaf 2028 voor bedrijven met meer dan 3000 medewerkers en een wereldwijde omzet van 900 miljoen euro. Tevens voor niet-EU-bedrijven die in de EU een omzet van meer dan 900 miljoen euro boeken.
- Vanaf 2029 voor alle andere bedrijven met meer dan 1000 medewerkers en een wereldwijde omzet van 450 miljoen euro. Tevens voor niet-EU-bedrijven die in de EU een omzet van meer dan 450 miljoen euro boeken.
Hoge boetes
De bal ligt in eerste instantie bij de 27 individuele EU-lidstaten. Zij moeten deze EU-wetgeving implementeren in de nationale wetgeving, en bedrijven gedetailleerd informeren over hun verplichten conform de CSDDD. Ook moet per land een toezichthoudende organisatie worden aangewezen. In Nederland wordt dat waarschijnlijk de ACM.
“Deze wet is een mijlpaal voor verantwoordelijk zakendoen en een grote stap voorwaarts om de exploitatie van mens en planeet door cowboy-bedrijven te beëindigen.”Lara Wolters, PVDA-Europarlementariër
Deze autoriteit moet toezicht houden op de compliance en kan behalve naming and shaming ook boetes uitdelen, die kunnen oplopen tot 5 procent van de wereldwijde omzet van het bedrijf dat in de fout gaat. Partijen die menen schade te hebben opgelopen door de gedragingen van een bedrijf dat onder CSDDD valt, kunnen juridische stappen ondernemen.
Voer voor juristen én inkopers
De 250 pagina’s tellende tekst van de CSDDD is wegens de complexiteit sowieso voer voor juristen. Maar als er één beroepsgroep is die te maken krijgt met de gevolgen van deze wet, is het wel inkoop en supply (chain) management. Uiteraard zal dat per bedrijf verschillen. Je kunt stellen dat hoe hoger de spendquote en hoe internationaler het bedrijf opereert, hoe groter de gevolgen. Vergelijk een multinationaal voedingsmiddelenbedrijf met een spendquote van 85 procent met een nationaal opererende bank met een spendquote van 30 procent. Daarom vroegen wij aan vier bedrijven (verschillende sectoren) die onder deze wet vallen en aan Nevi hoe zij tegen deze ingrijpende ketenwet aankijken.
