Verwoede spaarders zullen met argusogen de dalende rente van het afgelopen halfjaar hebben gevolgd. In juni 2024 verlaagde de Europese Centrale Bank (ECB) voor het eerst in vijf jaar de rente. Tot eind 2024 gebeurde dat nog vier keer; iedere keer met een kwart procentpunt. Na de verlaging op 12 december stond de depositorente van de ECB op 3 procent.
In alle commentaren van rentespecialisten valt te lezen dat het niet bij deze verlagingen zal blijven. Zo verwacht mijn collega Jan-Paul van de Kerke dat over ruim een jaar deze depositorente op 1 procent zal staan. De depositorente is de rente die de ECB betaalt aan banken als die kortstondig geld stallen (laten overnachten) bij de ECB. De hoogte van de rentes die consumenten bij banken ontvangen op spaargeld, of moeten betalen op consumptief krediet en hypotheken met een variabele rente, worden hierdoor bepaald. De rente op hypotheken met een langere rentevaste periode daarentegen wordt vooral bepaald door de rente op de kapitaalmarkt. Het rentebeleid van de ECB heeft als doel dat de prijzen in de winkels gematigd stijgen. Men wil de inflatie beteugelen om gunstige voorwaarden te scheppen voor economische groei en werkgelegenheid.
Maar waar gaan die rentedalingen eindigen? Het niveau van de spaarrentes is altijd voer voor discussie. En met afgrijzen zullen velen terugdenken aan de periode juli 2021 tot oktober 2022, toen banken zelfs negatieveren te rekenden over spaargelden. Steeds vaker duikt daarbij in de krantenkoppen en de journaals de term ‘neutrale rente’ op, helaas zonder dat dit wordt uitgelegd. Want bij neutraal hebben veel mensen een verkeerde associatie. Recent stelde ik de vraag aan wat vrienden en dat leverde de gezamenlijk conclusie op: “oh dat zal wel weer 0 procent zijn”. Wat absoluut niet klopt. Een betere term voor neutrale rente is evenwichtsrente. Feitelijk is het een renteniveau waarbij de inflatie het door de ECB nagestreefde niveau van 2 procent bereikt, de economie groeit, maar deze niet stimuleert of afremt. Toen de inflatie te hoog was in 2022 besloot de ECB de rente te verhogen. Daarmee remde de bank de vraag (consumptie en investeringen van bedrijven) en daarmee de economie. Nu de inflatie in de eurozone weer daalt, is er geen noodzaak om de rente op een hoog niveau te houden. En is het zoeken naar een evenwicht. Dat economen het niet eens zijn waar dat evenwicht vervolgens ligt, spreekt voor zich. Theo de Kort werkt bij het Economisch Bureau Nederland van ABN AMRO.