Voor de studie Bedrijfskunde (track: Purchasing en Supply Chain Management) aan de Universiteit Twente hebben Laura Bosman en Barbara Tip onderzoek gedaan naar gezamenlijk inkopen binnen de publieke sector in Nederland. De centrale vraag van dit onderzoek is: Waarom wordt er in Nederland maar beperkt gezamenlijk ingekocht, terwijl dit in andere landen wel veel gebeurt? Zij hebben twaalf interviews gehouden met medewerkers van de Rijksoverheid, provincie, gemeenten, universiteiten en Rijkswaterstaat.
Bevindingen
De belangrijkste bevinding betreft de transactie kosten en de te verwachten werklast van inkoopsamenwerking. Deze kosten worden in de literatuur genoemd als voordeel: lagere kosten bij inkoopsamenwerking, enerzijds omdat niet x keer hetzelfde gedaan hoeft te worden gedaan, anderzijds omdat de te betalen prijzen waarschijnlijk lager zullen zijn.
De respondenten geven echter vrijwel unaniem aan in de praktijk juist hogere transactie kosten en een hogere werklast bij inkoopsamenwerking te ervaren.
De analyse van Bosman en Tip van dit opvallende fenomeen, is dat kennelijk in de Nederlandse publieke sector bij inkoopsamenwerking primair wordt gedacht aan een vorm van samenwerking, die veel onderling overleg en uitwerking vereist.
Andere vormen inkoopsamenwerking
Schotanus en Telgen (JPSM, 2007) hebben ook andere vormen van inkoopsamenwerking beschreven, waarin de deelnemers minder kosten en werklast hebben. Vormen van inkoopsamenwerking zoals piggy-backing (meedoen met een contract van een andere partij), aanwijzen van een lead buyer of uitbesteden aan een derde partij kosten minder inspanning van de overige deelnemers.
Het zijn juist ook dit soort vormen (die minder inspanning vereisen), die in de publieke sector van andere landen veel worden gebruikt.
Conclusie
Dan rijst natuurlijk ook de vraag waarom in de Nederlandse publieke sector juist aan de meer intensieve vormen van inkoopsamenwerking wordt gedacht. In het onderzoek komt vaak naar voren dat het verliezen van controle, flexibiliteit en het bestaan van culturele verschillen, samen met het clusterverbod uit de Aanbestedingswet, redenen zijn waarom er niet zo veel gezamenlijk wordt ingekocht in de Nederlandse publieke sector.