Gemeente-zorgaanbieder relaties: inzetten op weloverwogen inkoop

In een recente Kamerbrief onderstreept Minister de Jonge het belang van het weloverwogen inzetten van inkoop in het sociaal domein en het verkrijgen van goede zorg en ondersteuning door samenwerking tussen gemeenten en zorgaanbieders op te zoeken. Ik pak deze twee actielijnen samen: ze gaan namelijk hand in hand.

In de (pre)contracteringsfase stel je de kaders voor effectieve en efficiënte zorgverlening. Dit zie ik ook in de inkoopwetenschap: inkoop schept het systeem waarin het contractmanagement (en dus de zorg) plaatsvindt. Het is daarom cruciaal om in de vroege fase(s):

1. Vast te stellen wat je doel is

2. Op basis van ‘wat je wilt’ doelgericht af te stemmen met zorgaanbieders;

3. Inkoop zo af te stemmen dat inkoop faciliterend werkt

Het belang van de dialoog is ondertussen helder, en er valt veel te lezen over hoe je die dialoog moet aangaan. In een eerder blog schreef ik bijvoorbeeld over het belang van vastgestelde werkafspraken beschreven in een sociaal contract. Maar ik wil ook pleiten om stil te staan bij wat je bespreekt. Refererend naar de woorden van de Minister “Ook bestaat de ambitie om de opbrengsten van de dialoog tijdens de inkoopcyclus beter naar de praktijk te vertalen”. De basisvoorwaarde hierbij is dat, wat je bespreekt, opbrengst oplevert die je naar de praktijk kunt vertalen. Praten over inhoud dus.

In de gesprekken met zorgaanbieders in de inkoopfase moet daarom centraal staan wat in de praktijk goed gaat, of waar het juist wringt. Beleid en inkoop zijn vervolgens aan zet. Hoe faciliteert inkoop oplossingen op vraagstukken en behalen we de gezette (beleids)doelen? Blijkt vanuit de dialoog met kleine aanbieders bijvoorbeeld dat de huidige manier van factureren bij hoofd- en onderaannemerschap hen, en daarmee het gezette innovatiedoel, in de weg staat? Ga dan specifiek daarover om tafel en schep de contractvoorwaarden. Directe facturatie vanuit onderaannemers naar de gemeente kan hierbij een oplossing zijn, of een andere oplossing waar alle partijen mee geholpen zijn. Of schrijven zorgaanbieders niet in op een aanbesteding, terwijl je juist in wilt zetten op ruime keuzevrijheid voor de cliënt, omdat deze en masse in de zomer gepubliceerd zijn? Bekijk dan samen hoe zorgaanbieders wel met de inkoopronde uit de voeten kunnen. Pas de inkoopplanning daar vervolgens op aan. De cyclus van dialoog – debat – inkoop – contract is dan rond.

Een dergelijke aanpak vraagt om een strategische blik en coördinatie van te nemen stappen over een lange(re) periode. Focus hierbij op inhoudelijke verfijningen van het gekozen pad in plaats van het volgen van de laatste inkooptrend. Strategie opstellen en afstemmen kost tijd, waar je in de planning rekening mee moet houden. Je moet weten wat er speelt, wat de verwachtingen (en belangen!) zijn en bovenal weten wat je zelf wilt bereiken. Inkoop stem je daarop af. Hier komen actielijnen 1 en 2 van de Minister samen. Inkoop wordt daarmee een instrumenten om doelen in de praktijk te behalen.