Nevi heeft 13 partijprogramma’s geanalyseerd op inkoop gerelateerde thema’s naar aanleiding van de verkiezingen op 22 november 2023. Wij helpen politiek Nederland graag om nog bewuster te worden van de impact van inkoop.
We hebben 38 inkoop gerelateerde trefwoorden, 12 trefwoorden over ketens en 16 over transitie gevonden. De verschillen zijn groot. Partij voor de Dieren en Christen Unie schrijven in hun partij programma het meest over inkoop gerelateerde onderwerpen, D66 en de Christen Unie schrijven het meest vanuit het perspectief van transities waarbij de link naar inkoop sterker naar voren kan komen. Over toeleveringsketens wordt nauwelijks gesproken, alleen de partij programma’s van PvdA/GroenLinks, D66 en BBB schrijven daarover (bv. minder afhankelijk van China). De VVD, NSC (Omtzigt) en CDA reppen dus met geen woord over inkoop gerelateerde thema’s.
Onderwerpen over duurzaamheid spannen de kroon: 223 verschillende woordcombinaties zijn gevonden in de partij programma's. D66 (187 keer) schrijft er het meest over na ChristenUnie (142 keer) en Partij voor de Dieren (124 keer), op enige afstand volgt PvdA/GroenLinks (59 keer) en BBB en Volt (31 keer). De overige partijen spreken zich er weinig over uit. Een aantal partijen heeft goed geluisterd naar de gesprekken met marktpartijen waaronder Nevi leden, NGO’s, publieke inkoop hoogleraren en gelieerde onderzoekers. Het gezamenlijke initiatief van deze partijen met tien voorstellen voor een duurzamer en socialer inkoopbeleid van de verschillende overheden in Nederland wordt dan ook door Nevi onderschreven.
"Duurzaam inkopen zet de markt in beweging, niet alleen in Nederland of Europa, maar ook wereldwijd. En daar ligt de meeste potentiële impact die wij als Nederland kunnen maken."Nevi
Overall zijn de belangrijkste onderwerpen in de verkiezings-programma's de duurzaamheidsonderwerpen, innovatie en energie gerelateerde onderwerpen. De gezamenlijke overheden kopen jaarlijks voor ruim 100 miljard euro aan producten en diensten in. Deze zijn nog lang niet altijd duurzaam. Sterker nog, we zien dat dat van de 601 aanbestedingen die in 2022 zijn gegund slechts 57% duurzaamheids-eisen en/of criteria heeft toegepast (in 2021 was dit nog 62%). Binnen de bestaande aanbestedingsregels zijn er voldoende mogelijkheden (kosten over de hele levensduur meenemen in een aanbesteding, producten niet kopen maar afnemen als een dienst, verplichte terugname door de leverancier opnemen bij de aanbesteding etc.). Belangrijk is wel, dat inkoopprofessionals ook de kans pakken om de mogelijkheden die er nu zijn, toe te passen en dat zij voldoende zijn toegerust om dit te doen. De bestaande regels vormen in principe geen probleem, de toepassing van die regels vaak wel door belemmeringen die inkopers ondervinden binnen de eigen organisatie.
Wat kan jij doen? Jij kan berichten van Nevi rond de verkiezingen delen, een statement of plaatje in tot en met de kerst onder je e-mail handtekening plakken of zelf berichten op LinkedIn zetten. Kijk op Nevi Inside Procurement voor de boodschappen en beelden die je kan delen.