Nevi
Winkelwagen 0
Nieuws

Betaalbaar, beschikbaar én duurzaam

Nieuws 19 november 2021

Beschikbaarheid van zorg wordt een groter probleem dan de betaalbaarheid. In dit artikel uit Deal!7 lees je hier meer over.

Beschikbaarheid van zorg wordt een groter probleem dan de betaalbaarheid. Daarom moeten partijen nóg meer samen optrekken, aldus hoogleraar Erik van Raaij van de Erasmus Universiteit Rotterdam en Nicole Poldervaart, bestuursvoorzitter van Nevi Zorg.

Het Nevi Team van Deskundigen Betaalbare Zorg, waar Erik van Raaij en Nicole Poldervaart deel van uitmaken, denkt na over nieu- we inkoopmodellen om de zorg ook in de toekomst betaalbaar en beschikbaar te houden. Van Raaij is in het dagelijks leven hoogle- raar Purchasing & Supply Ma- nagement in Healthcare aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Poldervaart is teammanager zorg in het team Expertise & Projecten bij Menzis. Verder maken ook Tom Hoeben, manager Inkoop in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en Ruud Plu, directeur bij Intrakoop, deel uit van het team dat wordt begeleid door Karin van IJsselmuide en Ton van Geijlswijk van Nevi.

Verbetering op alle vlakken

Van Raaij: “Een divers gezelschap van mensen die op verschillende manieren te maken hebben met inkoop van of voor de zorg en die open en vrij met elkaar discussiëren over de toekomst van de zorg. “Een toekomst die wat ons betreft wordt ingestoken vanuit samenwerking. Van oudsher stonden de verschillende partijen tegenover elkaar. Toen ik in 2010 de zorgwereld betrad, was er veel wantrouwen tussen aanbieders en financiers van zorg. Je zag bijvoorbeeld vooral eenjaarscontracten. We zijn nu elf jaar eerder en ik zie verbeteringen op alle vlakken. Het is alleen niet genoeg om de zorgkosten stabiel te houden. Er moet nog veel meer gebeuren. Daar praten wij over.”

Anders organiseren

De noodzaak om te veranderen is groot, ook omdat de beschikbaarheid van personeel in de toekomst een nog veel groter probleem gaat zijn dan betaalbaarheid. “Het personeel is er nu al niet, en straks helemaal niet meer”, zegt Poldervaart. “Je moet dingen anders gaan organiseren, e!ciënter omgaan met resources. We moeten kijken naar technologische ontwikkelingen en naar wat elders in Europa en de wereld speelt.”

Groei zorgkosten afremmen

Inkoop in de zorgsector valt uiteen in twee onderdelen: inkoop ván zorg door gemeenten en zorgkantoren en zorgverzekeraars, en inkoop vóór de zorg – van geneesmiddelen, medische technologie, hulpmiddelen en andere producten – door zorgaanbieders. Het team kijkt naar beide terreinen. De vraag die centraal staat is: hoe kunnen we de groei van de zorgkosten afremmen om zo de zorg betaalbaar te houden?

Behoefte verminderen

Een belangrijk deel van het antwoord weten we eigenlijk al, zegt Van Raaij: “Door te blijven zoeken naar waar en wanneer we de juiste zorg het beste kunnen aanbieden. Wat kunnen we doen om de behoefte aan de duurste zorg te verminderen? Gezonde mensen hebben geen zorgbehoefte, die kosten dus bijna niets. Bij een kleine zorgvraag ga je naar de huisarts of naar de POH [praktijkondersteuner huisarts, red.], dat is relatief goedkoop. Als het uit de hand loopt, kom je in het ziekenhuis terecht, in de tweede lijn. En met een beetje pech zelfs in de derde lijn. Hoe verder je opschuift, hoe hoger de kosten worden.”

Preventie op vier terreinen

Het interessante is: niemand wordt blij van onnodig dure zorg. Patiënten niet, zorgverleners niet en premiebetalers niet. We moeten dus inzetten op het voorkomen dat mensen ziek(er) worden. Die preventie kun je op vier terreinen toepassen, doceert Van Raaij. “Bij primaire preventie voorkom je dat gezonde mensen ziek worden, bijvoorbeeld door vaccinatie of leefstijlprogramma’s. Secundaire preventie gaat over het vroeg opsporen van ziekten, bijvoorbeeld met de landelijke screeningsprogramma’s. Tertiaire preventie heeft betrekking op disease management: voorkomen dat een ziekte verergert door goed te monitoren en snel in te grijpen. En tot slot is er quartenaire preventie: voorkomen dat mensen zorg krijgen die ze eigenlijk helemaal niet nodig hebben en die soms meer kwaad dan goed kan doen.” 

Wendbare organisatie

Al deze vormen van preventie varen wel bij een goede samenwerking tussen alle spelers in het krachtenveld. Enerzijds samenwerking tussen de verschillende zorgaanbieders in de ‘cure’ en de ‘care’ en in de eerste, tweede en derde lijn. En anderzijds samenwerking met, en vooral ook tussen de partijen die de zorg financieren: gemeenten, zorgkantoren en zorgverzekeraars. 

Poldervaart: “Als je kosten wilt besparen zonder in te boeten op de kwaliteit, dan moet je als organisatie wendbaar zijn om de veranderde patiëntvraag, de afnemende beschikbaarheid van personeel en bewezen technologie te vertalen naar je zorgaanbod.”

Kartrekker

Als er één beroepsgroep is die goed is in het bij elkaar brengen van verschillende zienswijzen en belangen om zo een duurzame oplossing te realiseren, dan is het inkoop wel. Vandaar ook dat Nevi initiatief heeft genomen en nu de kartrekker is van dit thema. Van Raaij: “Ons doel is om de discussie aan te zwengelen, het onderlinge begrip voor elkaars zienswijzen te vergroten en samen te komen tot nieuwe inkoopmodellen.”

Regionale samenwerking

In veel van die modellen staat regionale samenwerking centraal, zegt Poldervaart. “De zorgvraag in de dorpen in de provincie Groningen is natuurlijk een heel andere dan die in de regio Rotterdam, om maar
eens wat te noemen. Het heeft daarom niet zoveel zin om landelijke oplossingen te bedenken. Regiobeelden zijn de afgelopen paar jaren goed in kaart gebracht. Je moet regionaal met elkaar aan de slag en de samenwerking die in de coronaperiode is ontstaan verder uitnutten. En vervolgens de successen natuurlijk wel landelijk delen, maar de vertaalslag zal in iedere regio anders zijn.”

Hoge schotten

Een van de onderwerpen die het team signaleert, is de langdurige zorg aan ouderen en andere kwetsbare groepen. Poldervaart: “Er staan best hoge schotten tussen de Wmo [Wet maatschappelijke ondersteuning, red.] en de Wlz [Wet langdurige zorg, red.]. Welke zorg wordt uit welke pot vergoed? Terwijl dat een ouder echtpaar van wie een van de partners dement is, helemaal niet boeit. Zij willen gewoon passende zorg, ongeacht wie dat
betaalt en ongeacht wie er nu precies baat heeft bij die zorg. Neem dagbesteding. Die zorg wordt feitelijk geleverd aan de dementerende partner, maar het is de mantelzorger die er het meeste baat bij heeft. Dat zie je alleen als je op een andere manier kijkt naar kosten en opbrengsten. De vraag voor ons is of wij als team hier de oplossing voor kunnen bieden.”

Niet buitensluiten

Regionale samenwerking betekent overigens niet dat je partijen van buiten de regio moet buitensluiten, zegt Poldervaart. “Zet geen muurtje om de regio’s heen. En sta ook open voor samenwerking met commerciële partijen die bijvoorbeeld een app of andere handige tool hebben ontwikkeld. Want er zullen buitenlandse partijen op de Nederlandse markt komen die je niet kunt tegenhouden. Je moet jezelf de vraag stellen: hoe kunnen we zorgen dat we daar als maatschappij profijt van hebben? Dat bijvoorbeeld zelfdiagnostiek niet leidt tot onnodige zorgconsumptie, maar wel tot vroege opsporing waardoor aandoeningen effectiever kunnen worden behandeld. Hoe geven we die een plek in de Nederlandse zorgketen?”

Data delen

Een voorwaarde voor samenwerking is dat verschillende schakels in de zorgketen patiëntdata kunnen delen. Poldervaart: “Maar hoe gaan we regelen dat patiënten op een eenvoudige manier kunnen aangeven welke data met welke partijen gedeeld mogen worden? Leg bijvoorbeeld duidelijk uit wat zij te winnen hebben bij het delen van data. Ga veel opener het gesprek daarover aan en realiseer het technisch op een goede manier. Want dat is echt een voorwaarde voor de juiste zorg op de juiste plek en door de juiste aanbieder.” In dit nieuwe model vindt concurrentie niet meer plaats op prijs, maar op kwaliteit en innovatie. “Als een aanbieder ontzettend innovatief is, dan moet hij meer volume kunnen krijgen”, zegt Van Raaij. Het is wel van groot belang om innovaties te beoordelen op waarde: voegt de innovatie waarde toe door betere uitkomsten te genereren tegen dezelfde of lagere kosten?

Duurzaamheid

Een thema dat veel nadrukkelijker zou moeten worden meegenomen, is duurzaamheid. Van Raaij: “We hebben vaak de neiging om te denken dat duurzaamheid, betaalbaarheid en beschikbaarheid communicerende vaten zijn: als je van het één meer wil, krijg je minder van het andere. Maar dat is lang niet altijd zo. Denk maar aan veel eHealth-oplossingen, die zorgen dat patiënten niet meer hoeven te reizen en dat zorggebouwen daardoor in de toekomst dus ook kleiner kunnen zijn. Dergelijke oplossingen verlagen de kosten, reduceren de CO2-uitstoot en maken zorg toegankelijker, met name voor patiënten die niet mobiel zijn. Er zijn genoeg voorbeelden te bedenken van zorg die door innovatie goedkoper én kwalitatief beter wordt. Het duurt vaak jaren voordat die innovaties de weg naar de patiënt of cliënt vinden, maar ik ben positief gestemd. Door de coronacrisis zijn we erin geslaagd om diverse barrières die eHealth tegenhielden te slechten. Dus waarom zouden we met z’n allen er niet in slagen om nog veel meer oplossingen te vinden om de zorg betaalbaar én toegankelijk te houden?”

Ketenmanagement

Op korte termijn zijn er uitdagingen genoeg, onder meer in de supply chain. “Deze urgentie werd duidelijk toen wij najaar 2020 een enquête hielden onder inkopers voor de zorg”, zegt Van Raaij. “Denk alleen maar aan het tekort aan chips, waardoor de prijzen en levertijden van (medische) apparatuur oplopen. Gelukkig hebben inkopers bij zorgaanbieders in coronatijd door onder meer de tekorten aan persoonlijke beschermingsmiddelen geleerd dat risicomanagement, het creëren van inzicht in en het managen van de leveranciersketen belangrijk zijn.”

Breed kijken

Van Raaij besluit: “Je moet als inkoper bij een zorgaanbieder dealen met de problemen op korte termijn, zonder de lange termijn uit het oog te verliezen. Juist daarom is het belangrijk om breed, vanuit verschillende disciplines naar het vraagstuk te kijken. Want alleen zo houd je elkaar scherp, kun je elkaar een spiegel voorhouden en samen toewerken naar een model dat ook in de toekomst houdbaar zal zijn.”


 
Het product is toegevoegd
Naar je productoverzicht Verder winkelen