Verkeersborden van bamboe, circulaire bedrijfskleding, lockers van rubberwood, fietsbruggen van geopolymeerbeton en het recyclen van pacemakers: Nederland is koploper in West-Europa op het gebied van circulaire inkoop binnen private en publieke organisaties.
Het nieuwe normaal
Staatssecretaris Van Veldhoven: “Een circulaire economie is ons geheime wapen tegen klimaatverandering. Het maken van spullen en ons voedsel veroorzaken samen bijna de helft van de wereldwijde uitstoot van CO2. Als we al onze spullen zouden recyclen en hergebruiken in nieuwe producten, van onze bureaustoelen tot oude bedrijfskleding, voorkomen we afval en dragen we bij aan het oplossen van klimaatproblemen. Deze Green Deal laat zien dat circulair inkopen werkt. Laten we samen zorgen dat we van circulair inkopen het nieuwe normaal maken voor alle overheden en bedrijven.”Verdrievoudiging
Om de circulaire economie verder aan te jagen startte de Rijksoverheid in 2013 het project GDCI samen met MVO Nederland, PIANOo - Expertisecentrum Aanbesteden, inkoopvereniging Nevi, organisatiebureau Kirkman Company en Circle Economy Amsterdam. Na de eerste ronde van drie jaar circulair inkopen werd een inkoopwaarde van honderd miljoen euro behaald. Vandaag maken de initiatiefnemers bekend dat de afgelopen drie jaar met GDCI 2.0 voor circa driehonderd miljoen euro aan goederen circulair is ingekocht. Drie keer zoveel als binnen de eerste ronde.
Deelnemers en voorbeelden Green Deal Circulair Inkopen
Onder de Nederlandse partijen die zich bij GDCI 2.0 hebben aangesloten, zijn bedrijven zoals ABN Amro, Landal Greenparks, Alliander en bouwbedrijf TBI. Ook de gemeentes Rotterdam en Wageningen en vier provincies werkten mee. Uitgangspunt voor de deelnemers was dat ze minimaal twee circulaire inkooptrajecten moesten starten, waarover ze ervaringen/leerpunten deelden. Hoe kun je hergebruik organiseren? En hoe kunnen we hierbij van elkaar leren?
Zo kreeg bij de verbouwing van het hoofdkantoor van netwerkbeheerder Alliander 81 procent van de gesloopte materialen uit het oude pand een herbestemming in het nieuwe kantoor. En groeide de gemeente Wageningen uit binnen overheidskringen tot pionier wat betreft circulaire inkoop. In Wageningen kwam een fietsbrug van deels geopolymeerbeton in plaats van gewoon beton, werd een circulaire sporthal aangelegd en kwamen er lockers op het gemeentehuis zonder achterkanten. Want die bleken onnodig.
“Soms is er weerstand tegen verandering”, vertelt inkoopadviseur Cynthia van der Roest van de gemeente Wageningen. Bij het aanbesteden van de verlichting kregen we bijvoorbeeld een voorstel waarin ledlampen werden gebruikt. De lampen waren helemaal in plastic gegoten, zodat ze aan het eind van de levensduur niet meer uit elkaar konden worden gehaald. Toen we daar iets van zeiden, kregen we een reactie in de trant van ‘jullie hebben geen idee waar je mee bezig bent’. Leveranciers reageren ook wel eens met ‘dat kan helemaal niet’, als ze onze voorwaarden zien. Daarom zijn marktconsultaties zo belangrijk, dan kun je vooraf bekijken hoe ver je kan gaan. Als leveranciers niet aan de eisen van circulariteit kunnen of willen voldoen, schrijven ze waarschijnlijk niet in.” De gemeente Wageningen wordt inmiddels benaderd met vragen van omliggende gemeenten die ook circulair inkopen.
Rol Nederland in Europa
Nederland is een gidsland in Europa geworden op het gebied van de groene rol die de inkoper kan vervullen. De initiatiefnemers vertrokken al naar België, Frankrijk, Portugal en Finland om, na verzoeken uit die landen, te helpen daar soortgelijke initiatieven op te zetten. Rijkswaterstaat is als uitvoeringsorganisatie namens het ministerie IenW één van de partners binnen GDCI. Rijkswaterstaat heeft met haar infrastructurele projecten veel kennis opgedaan op het gebied van circulair en duurzaam inkopen en krijgt daarom informatieverzoeken vanuit Nederland en het buitenland. Het tekent de nieuwe weg die door de inkoopafdelingen van bedrijven en overheden is ingeslagen. Daarmee is het doel van het project om te ontdekken hoe inkoop bijdraagt aan het versnellen van circulaire economie geslaagd.
