Gemeenten staan de komende jaren voor grote maatschappelijke opgaven – van het terugdringen van armoede tot het versnellen van de energietransitie – terwijl de financiële ruimte onder druk staat. Juist in die context verdient één beleidsinstrument extra aandacht in de verkiezingsprogramma’s voor 2026: publieke inkoop.
Wat stellen we voor?
De brieven bevatten drie concrete voorstellen voor de verkiezingsprogramma’s:
1. Zet gemeentelijke inkoop in voor werk, duurzaamheid en samenleven
Gemeenten kunnen met hun inkoopbeleid maatschappelijke doelen realiseren. De ondertekening van het manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) is daarbij een belangrijke eerste stap. De volgende stap? Een concreet actieplan waarin wordt uitgewerkt hoe de maatschappelijke doelen via inkoop worden gerealiseerd.
2. Slim besteden voorkomt dure reparaties
Door strategisch in te kopen – bijvoorbeeld met social return of circulaire criteria – worden publieke middelen effectiever ingezet. Gemeenten kunnen zo op termijn kosten besparen en hun maatschappelijke basis versterken.
3. Geef sociale ondernemers een eerlijke kans bij aanbestedingen
Lokale en sociale ondernemingen leveren een bewezen bijdrage aan een inclusieve en toekomstbestendige economie. Gemeenten kunnen via gerichte aanpakken zorgen dat deze ondernemers eerlijke toegang krijgen tot overheidsopdrachten.
We delen als voorbeeld de brieven gericht aan de GroenLinks-fractie in Gouda en VVD-fractie in Utrecht [link].
Wat hebben we gedaan?
Om programmacommissies zo goed mogelijk te ondersteunen bij het opnemen van MVOI in hun programma’s, is per gemeente en partij een gepersonaliseerde brief opgesteld. Er zijn bijna 500 unieke brieven verstuurd. Deze actie bestond uit drie elementen:
- Voor alle gemeenten is in kaart gebracht of het manifest MVOI is ondertekend, en of er een aanvullend actieplan bestaat. De briefinhoud is daarop afgestemd.
- Waar beschikbaar is het daadwerkelijke gemeentelijke inkoopvolume opgenomen; anders is gewerkt met een inschatting op basis van inwoneraantal.
- De toon en inhoud van de brief zijn per partij aangepast op basis van eerdere verkiezingsprogramma’s, om zo goed mogelijk aan te sluiten.
Met het sturen van deze brieven hebben we als coalitie - FNO Impact door Groei, MVO Nederland, Nevi en Social Enterprise NL – een gezamenlijke boodschap uitgebracht: publieke inkoop is een sleutel tot maatschappelijke vooruitgang. Het is dé manier om beleidsambities te koppelen aan bestedingen. Met deze gezamenlijkheid zetten we kracht onder de boodschap.
Wil je de boodschap extra kracht bijzetten? Ben jij als inkoper politiek actief of betrokken? We moedigen je aan de brief door te sturen naar warme contacten bij lokale fracties. Zo zorgen we er samen voor dat de brief op juiste plekken terechtkomt. Omdat we per gemeente, per partij een brief hebben opgesteld, kan je mailen naar jorien@social-enterprise.nl. Zij stuurt de betreffende brief naar je toe.