Slimme contracten
Ton Kester werkt sinds het einde van de jaren 90 in inkoop. Maar zo begon hij zijn loopbaan niet. “Nee”, lacht hij. “Ik ben jarenlang zelfstandig ondernemer geweest in de glastuinbouw. In die sector kun je forse besparingen behalen door te recyclen. Destijds ging het om groenafval composteren, overdag warmte opslaan en die ’s nachts gebruiken om de kas te verwarmen, het recyclen van plastic en steenwol. Tegenwoordig gaat de sector nog veel verder, de glastuinbouw loopt echt voorop als het gaat om duurzaam ondernemen. Simpelweg omdat duurzaamheid daar hand in hand gaat met een economisch gezonde bedrijfsvoering.”
Kester leerde als ondernemer ook scherp in te kopen. “Als je een kas aanbesteedt, gaat het om een miljoeneninvestering. Ik had geen inkoopervaring, maar wist wel de beste aanbieding eruit te filteren zonder leveranciers het vel over de neus te halen. Uiteindelijk moesten zij die kas natuurlijk ook nog bouwen. Ik wilde bovendien gebruikmaken van de nieuwste technologieën, zonder het risico te lopen een product te kopen dat nog kinderziektes vertoonde. Ik leerde in de praktijk hoe ik slimme contracten moest sluiten die met al dit soort zaken rekening hielden.”
Randen van aanbestedingswet
Omdat Kester een man is die voortdurend vooruit wil, deed hij naast zijn werk een opleiding bedrijfsmakelaardij en behaalde zijn heao-diploma Economie, Management en Recht. Het juridische vakgebied trok hem. Toen de glastuinbouw begin jaren 90 moeilijke jaren beleefde, kon hij een baan vinden bij het ministerie van Justitie, waar hij uiteindelijk een reorganisatie leidde en zes afdelingen integreerde tot één. Kennelijk viel zijn ondernemersgeest op binnen het ministerie. Hij werd gevraagd een investeringsjaarplan op te zetten voor een penitentiair ziekenhuis en kwam zo wederom in aanraking met inkoop. “Daar kreeg ik de kans om mijn interesse in juridische zaken te combineren met mijn handelsgeest. Hierna twijfelde ik niet meer over een studie rechten en heb ik die ook afgerond. Ik vind het motiverend om de randen van het Europese aanbestedingsrecht op te zoeken, om met de juiste woorden ervoor te zorgen dat de leverancier tegen een scherpe prijs precies dat gaat leveren wat jij wilt hebben. Ik ben daarbij ook niet angstig voor rechtszaken. Als iemand klaagt over jouw aanbesteding, doe je het goed. Want als je alles dichttimmert en aan de juridische kant gaat zitten, zul je nooit een goede aanbieding krijgen.”
Duurzame inkoop prioriteit
Kester vervulde diverse inkoopfuncties op het ministerie van Veiligheid en Justitie voordat hij solliciteerde op de baan van plaatsvervangend coördinerend directeur Inkoop bij het ministerie van Economische Zaken. “Ik ben (mede)verantwoordelijk voor het volledige departement en focus me op het aanbrengen van een structuur die het mogelijk maakt voortdurend te verbeteren. Inkoop staat bij de rijksoverheid op een behoorlijk hoog niveau, zeker als het gaat om duurzaamheid. Maar mijn motto is: verbeteringen zijn altijd mogelijk. Als je 100 procent duurzaam inkoopt, kun je kijken of je de criteria kunt aanscherpen. Willen we onze CO2-emissie afkopen met de aanplant van bomen of willen we de emissie naar beneden brengen? Hoe zorgen we ervoor dat we over drie jaar een duurzamer product inkopen dan nu?”
Deelnemers stimuleren elkaar
Hij schreef zich in voor de tweedaagse opleiding Sustainable Procurement ISO20400, een opleiding die is ontwikkeld naar aanleiding van de ISO-richtlijn die vanaf 2017 van kracht is. “Wij werken eigenlijk al vrijwel volledig volgens de richtlijn, maar dat was ook niet de reden om deze opleiding te gaan volgen. Die richtlijn zelf kun je ook wel nalezen op internet. Ik vond het vooral interessant om met de andere deelnemers van gedachten te wisselen. Iedere organisatie is bezig te vergroenen en ze doen dat allemaal op hun eigen manier. Bij een bank liggen de uitdagingen op een ander terrein dan bij een technisch bedrijf of een oliemaatschappij. Wij inspireerden elkaar, leerden van elkaars vraagstukken. Dat maakt dat je ook extra kritisch kijkt naar jezelf. Het zet je op scherp.”
Een van de discussieonderwerpen was begrip voor de situatie van de leverende partij. Die kan niet van vandaag op morgen zijn hele bedrijfsvoering verduurzamen. “De vraag die ons allemaal bezighield was: wat kunnen wij doen om leveranciers te stimuleren tot innovatie op het gebied van duurzaamheid? Hoe kunnen we samen met leveranciers optrekken? Voor de overheid komt daar dan ook nog eens de vraag bij hoe je dat vormgeeft binnen het aanbestedingsrecht. Ik heb tijdens de twee dagen veel inspiratie op dat terrein opgedaan. Ik ben er nog meer van overtuigd geraakt dat we hele mooie meters kunnen maken.”
Meer weten over Maatschappelijk Verantwoord Inkopen, de richtlijn ISO 20400 of de tweedaagse training?