Leveringsproblemen industrie verergeren door Suez-file

Redactioneel commentaar van Albert Jan Swart, sectoreconoom industrie bij ABN AMRO

De snelle groei, die waarschijnlijk voortkomt uit optimisme over economische herstel later dit jaar, heeft echter ook negatieve effecten. De levertijden van onderdelen en materialen zijn nog nooit zo snel toegenomen. De vertragingen lijken zelfs heviger dan gedurende het begin van de pandemie in 2020. Aan allerlei materialen en onderdelen zijn tekorten ontstaan, zoals spaanplaat, plastic, fietsonderdelen en chips. Ook de inflatie trok aan. Inkoopprijzen zijn in tien jaar tijd niet zo snel gestegen. In de gehele eurozone is het beeld vergelijkbaar.

Chaos in Europese havens

 De inkoopmanagersindex is gebaseerd op data die zijn verzameld tot 23 maart. Op die dag liep het reusachtige containerschip Ever Given onderweg van China naar Rotterdam aan de grond in het Suezkanaal. Andere schepen zijn daarom om de Kaap de Goede Hoop gevaren, wat vijf tot zes dagen langer duurt. Nu er weer schepen door het kanaal kunnen varen, zullen die tegelijkertijd aankomen met schepen die om de Kaap heen zijn gevaren, met waarschijnlijk chaos in Europese havens en nog meer vertraging tot gevolg.

Levertijden en inkoopprijzen nemen verder toe

Het lijdt geen twijfel dat de levertijden en inkoopprijzen daardoor in april verder toenemen. Sinds het najaar trokken de inkoopprijzen al sterk aan. In februari lagen ze nog maar 0,9 procent lager dan in dezelfde maand een jaar geleden, voordat in Europa de coronacrisis begon. Door de verdere stijging van inkoopprijzen, die wordt versneld door de langere levertijden als gevolg van de blokkade van het Suezkanaal, komen de prijzen in april vermoedelijk boven het niveau van voor de coronacrisis uit. Door de sterke vraag zijn de afzetprijzen ook sterk gestegen. Het lijkt er dus op dat veel ondernemers de hogere inkoopkosten kunnen doorberekenen aan hun afnemers. Toch lukt dat vermoedelijk niet iedereen. Vooral voor kleine toeleveranciers aan grote afnemers met veel marktmacht kunnen hogere inkoopkosten druk zetten op de marge doordat de afzetprijzen al contractueel vastliggen.

Hoewel de oplopende levertijden de industriële productie afremmen, bijvoorbeeld doordat autofabrieken tijdelijk productielijnen sluiten vanwege een tekort aan onderdelen, nam de productie toch nog sneller toe. De grote vraag is of ondernemers er de komende maanden desondanks in slagen de productie verder op te schalen.